De WMO adviesraad heeft ongevraagd advies gegeven op de uitvoering Wmo, maatwerk en de Amsterdamse Maatwerk Methode. De raad adviseert het volgende: Ga direct na het zomerreces aan de slag met het ontwikkelen van een visie op de uitvoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), besteed hierin in ieder geval ruime aandacht aan de positie van de meest kwetsbare Amsterdammers en leg prioriteiten vast en werk uit wat de Amsterdamse Maatwerk Methode (AMM) betekent voor Wmo-voorzieningen en train op korte termijn de medewerkers van Argonaut hierin. In de brief vindt u verdere uitleg van dit advies.
Datum: 15 juli 2025
Geachte heer Scholtes,
Geachte heer Scholtes,
Het is bijna zomerreces. De Wmo-adviesraad hecht eraan een paar zaken met u te delen die ons aan het hart gaan in de vorm van dit ongevraagde advies. De positie van kwetsbare Amsterdammers verstevigen, is ons doel en zij moeten te allen tijde onvoorwaardelijk kunnen blijven rekenen op de Wmo. Daarnaast verdienen Amsterdammers met een levenslange en levensbrede beperking in onze optiek topprioriteit, omdat bij hen grote knelpunten zijn geconstateerd.
Wij adviseren u het volgende:
1. Ga direct na het zomerreces aan de slag met het ontwikkelen van een visie op de uitvoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), besteed hierin in ieder geval ruime aandacht aan de positie van de meest kwetsbare Amsterdammers en leg prioriteiten vast;
2. Werk uit wat de Amsterdamse Maatwerk Methode (AMM) betekent voor Wmo-voorzieningen en train op korte termijn de medewerkers van Argonaut hierin.
De visie, de prioriteiten en de uitwerking van de AMM kunnen te zijner tijd in het door de gemeente te ontwikkelen Wmo- beleidsplan worden opgenomen zodat dit snel na het coalitieakkoord tot stand kan worden gebracht. Deze onderdelen zullen immers belangrijke, zo niet de belangrijkste pijlers van het beleidsplan vormen. Hieronder worden de 2 adviezen uitgewerkt.
1 Formuleer een visie op de uitvoering Wmo en leg daarin prioriteiten vast, betrek de Wmo-adviesraad hierbij
De financiering van het sociaal domein vanuit het Rijk is onzeker en dat brengt financiële onzekerheid met zich mee. Het ravijnjaar is door de Voorjaarsnota 2025 welliswaar uitgesteld, maar de druk op sociaal domein blijft onverminderd groot. De val van het Kabinet en de nieuwe landelijke verkiezingen eind oktober hebben als gevolg dat nog wel een tijd onduidelijk zal zijn hoe en of gemeenten financieel worden gecompenseerd voor tegenvallers. Het geld klotst niet tegen de plinten. Daarnaast zijn er volgend jaar gemeenteraadsverkiezingen en treedt er een nieuw college aan.
De Amsterdamse Rekenkamer heeft u erop gewezen in hun “Bestuurlijk Rapport Wmo-hulpmiddelen” dat de gemeente Amsterdam geen wettelijk verplicht beleidsplan heeft gemaakt voor de uitvoering van de Wmo. Daarmee draagt het gemeentebestuur geen visie uit over hoe zij uitvoering wil geven aan het takenpakket van de Wmo, aldus de Rekenkamer. Uw college reageert als volgt op deze aanbeveling:
“Omdat al in het voorjaar van 2026 een nieuwe gemeenteraad en college aantreden, zal het college niet meer deze bestuursperiode een Wmo beleidsplan aanbieden. De eerste voorbereidingen zullen al wel worden getroffen zodat zo snel mogelijk na vaststelling van het komende coalitieakkoord het Wmo beleidsplan aan de gemeenteraad kan worden aangeboden, verrijkt met de voornemens van het aankomende college.” (p.23 Bestuurlijk rapport Wmo hulpmiddelen).
De Wmo-Adviesraad adviseert om met deze voorbereidingen direct na het zomerreces te starten en in het bijzonder met de ontwikkeling van een visie op de uitvoering van de Wmo. Wij pleiten ervoor hierbij de discussie over prioritering uitdrukkelijk te voeren, omdat de financiering nooit onbegrenst zal zijn. Besteed in de visie in ieder geval ruime aandacht aan de positie van de meest kwetsbare Amsterdammers, omdat zij te allen tijde onvoorwaardelijk moeten kunnen blijven rekenen op de Wmo. Wij adviseren u onze adviesraad te betrekken bij deze voorbereidingen.
2 Werk uit wat de Amsterdamse Maatwerk Methode (AMM) betekent voor Wmo-voorzieningen en train op korte termijn de medewerkers van Argonaut hierin
Wij maken ons zorgen over de uitvoering van maatwerk in de Wmo. In de praktijk zien we dat maatwerk heel lastig te realiseren is. Wij hebben de afgelopen periode, behalve met kwetsbare Amsterdammers, ook met diverse hulpverleners, buurtteammedewerkers en gemeenteambtenaren gesproken. Wat opvalt is dat in de Wmo de -schaarse- beschikbare financiële ruimte leidend is voor de hoeveelheid van de aangeboden Wmo maatwerkvoorzieningen. De financieringssystematiek van de hulpverlening, de prestatieafspraken en aanbestedingsregels lijken alles bepalend. Terwijl de vraag van de kwetsbare Amsterdammer centraal zou moeten staan, zijn in werkelijkheid de beschikbare financiële middelen vaak de aangever van wat kan en niet kan. Maatwerk is hiermee feitelijk een mythe. Of om het anders te zeggen: het bieden van maatwerk is de taal van wenselijkheden, niet van werkelijkheden.
De Amsterdamse Maatwerk Methode (AMM) definieert maatwerk als volgt: “Maatwerk wil zeggen dat je goed luistert naar wat de Amsterdammer vraagt. Je ziet de Amsterdammer als een goedwillend mens met een vraag om ondersteuning. Je kijkt verder en luistert breder dan alleen het onderdeel waar jij als professional iets mee kan. En je realiseert je dat jouw handelen impact heeft op het leven van de Amsterdammer. Heeft die impact nadelige gevolgen, dan vraag je je af of je beslissing wel verstandig is en misschien anders kan.” . Dit klinkt de Wmo-Adviesraad als muziek in de oren en wij onderschrijven de AMM dan ook volledig.
In de praktijk wordt de AMM nog niet bij Wmo-voorzieningen toegepast, bijvoorbeeld bij de indicering door Argonaut. Dit komt omdat de implementatie van de AMM heeft zich tot nu toe gericht op andere delen van het sociaal domein. Bij onder andere WPI en de buurtteams. Dit blijkt ook uit het recente onderzoek van de Amsterdamse Rekenkamer en hij pleit daarom ervoor “een beknopte beleidsnotitie vast te stellen over de uitgangspunten en de toepassing van de Amsterdamse Maatwerkmethode bij het toekennen van Wmo-hulpmiddelen. Een dergelijke beleidsnotitie zou behulpzaam kunnen en moeten zijn bij het toepassen van de regels in de Wmo-verordening en de Nadere regels maatschappelijke ondersteuning, en zou houvast kunnen bieden aan indicatiestellers, leveranciers, ambtenaren en cliënten. Ook kan dit nuttig zijn voor de komende aanbesteding.”
Ook de Wmo-Adviesraad wil hier graag nogmaals een lans breken voor een brede toepassing van deze werkwijze. In ons ongevraagde advies over Indicatie en Adviesbureau Argonaut Advies van 5 februari 2023 pleiten wij al voor het uitwerken van de Amsterdamse Maatwerk Methode (AMM) voor Wmo voorzieningen en adviseren wij om de Amsterdamse Maatwerk Methode te implementeren bij Argonaut omdat de ruimte voor maatwerk wordt gemist. In uw reactie van 19 april 2023 op het advies over Argonaut schrijft u dat de gemeente zich kan vinden in ons advies en zich blijvend zal inzetten voor het bevorderen van maatwerk. Het is inmiddels 2 jaar later en het stelt ons teleur dat het blijkbaar erg ingewikkeld is om vorderingen te maken met het realiseren van maatwerk voor Amsterdammers en in het bijzonder voor Amsterdammers met een levenslange en levensbrede beperking. Zij hebben immers vaak een complexe zorgvraag, die in samenhang moet worden bekeken mede omdat zij ook vaak zijn aangewezen op de WLZ en/of de Zvw en dat levert problemen op.
Nu ook de Amsterdamse Rekenkamer zich vergelijkbaar heeft uitgelaten, adviseren wij nogmaals op korte termijn uit te werken wat de Amsterdamse Maatwerk Methode (AMM) betekent voor Wmo-voorzieningen. Besteed hierbij in het bijzonder aandacht aan Wmo-voorzieningen voor Amsterdammers met levenslange en levensbrede beperkingen omdat hier de grootste knelpunten zitten. Train daarnaast op korte termijn de medewerkers van Argonaut in de AMM, omdat Argonaut bij de indicering van Wmo-voorzieningen een sleutelrol vervult. De Wmo-adviesraad is ook bij dit onderwerp graag bereid aan de totstandkoming hiervan zijn medewerking te verlenen.
We zien uit naar uw reactie.
Met vriendelijke groet,
namens de Wmo-Adviesraad Amsterdam,
Marianne Kraaijeveld, voorzitter,