Op donderdag 12 december en dinsdag 17 december 2020 vonden twee informatiebijeenkomsten ‘Buurtteams Amsterdam en inkoop aanvullende ondersteuning Wmo’ plaats voor vertegenwoordigers van zorgaanbieders. Deze bijeenkomsten waren het vervolg op eerdere informatiebijeenkomsten en co-creatie sessies. Bij deze een terugblik.
De bijeenkomsten in september vormden de opmaat naar het hoofdlijnenakkoord dat in november dit jaar door B&W werd geaccordeerd. We gaan nu aan de slag met de verdere uitwerking – die een plek zal krijgen in het uitvoeringsbesluit. Daarin komt ook meer over de inkoop. Vandaag maken we met elkaar een verdere verdiepingsslag. Wat betekent dit allemaal voor aanwezigen, voor de organisaties, voor de individuele medewerkers? Daar gaan we vandaag verder op in.
De bijeenkomst begint met een disclaimer, wat er vandaag gedeeld wordt is de ambtelijke voorbereiding. De bestuurlijke afstemming vind nog plaats en kan tot aanpassing leiden van de voorstellen.
De bijeenkomst startte met een plenair deel. Daarna kan uit vier workshops worden gekozen,te weten:
- Toegang en samenwerking
- Transitie
- Dagbesteding
- Sturing en bekostiging
Achtergrond Buurtteams
De ontwikkeling naar buurtteams staat niet op zichzelf. Al in 2015 werden met drie grote decentralisaties meer verantwoordelijkheden rechtstreeks bij de gemeenten gelegd. Er zijn in de stad veel goede voorzieningen, maar we zijn de afgelopen jaren te veel verkokerd geraakt. We moeten dus meer samenhang aanbrengen in ons aanbod. Ook in het veld wordt gevraagd om vereenvoudiging. Daarnaast zijn er enkele andere punten, te weten:
- Er is veel naar boven toe georganiseerd. Het is allemaal erg specialistisch. We willen meer inzetten op preventie en gedragsverandering.
- Er is ook een budgettair vraagstuk. De vraag om hulp stijgt enorm in de stad. De politiek heeft de wenst geuit om het geld daar uit te geven waar dit het hardst nodig is. Dat vraagt om herverdeling van de middelen.
- Breed in de stad is er een vraag naar een bredere kijk. Hulpverleners willen meer mandaat – we willen meer werken vanuit de bedoeling.
Het Ouder- en Kindteam blijft bestaan. Daar komt het buurtteam bij voor een breed scala aan sociale vraagstukken. Dit wordt de basis in de stad.
Belangrijk om te weten is dat we voortbouwen op bestaande netwerken en structuren. Het netwerk is de sociale basis, dat blijven we met elkaar organiseren. We investeren ook in dat netwerk. Dingen die werken gaan we niet anders doen.
We zijn al aan het oefenen!
Dat doen we met het Verbond van 100. Er zijn al vier proeftuinen operationeel in de stad. Er wordt op die plekken al volop geëxperimenteerd met de toekomstige werkwijze. Wat werkt? Wat niet? We gaan straks werken in een team waarin heel uiteenlopende specialismen vertegenwoordigd zijn. In de verschillende proeftuinen wordt nu ervaren hoe het is om met die uiteenlopende expertise samen te werken. Dat gaat uiteindelijk leiden tot een kompas,
een leidraad, waarmee we de nieuwe buurtteams verder gaan vormgeven. Al werkende ontwikkelen we verder door.
Het Buurtteam biedt ook individuele ondersteuning
Er is met nadruk voor gekozen dat het buurtteam zelf de cliënt verder helpt. Er wordt alleen doorverwezen als er specifieke hulp nodig is die binnen het team niet voorhanden is. In de verbondsteams wordt al volop gebruik gemaakt van de brede expertise die binnen de teams aanwezig is. Ambulante hulp, schuldhulp, de sociale raadslieden, maatschappelijk werk en algemene cliëntondersteuning worden in de teams ondergebracht. Vanaf 2021 zullen ook
activeringstaken in de teams worden ondergebracht. De klantmanagers van WPI hebben veel raakvlakken bij de teams voor wat betreft dagbesteding/toeleiding naar werk.
Belangrijke punten proces van inschrijving
- Er is ruimte voor zeven inschrijvingen, op stadsdeelniveau. Een partij krijgt een gunning voor maximaal drie stadsdelen.
- Er is voor het subsidiemodel gekozen. Er volgt een selectieprocedure via de subsidietender.
- Bestaande partijen, nieuwe partijen of samenvoegingen van bestaande partijen kunnen zich inschrijven.
Belangrijke punten aanvullende dienstverlening vanuit de Wmo
- Aanvullend op de buurtteams kennen we hulp bij het huishouden, ambulante zorg, opvang, beschermd wonen. Deze vormen van dienstverlening zullen nauw gaan
samenwerken met de buurtteams. - Een Pgb blijft mogelijk, ook voor informele zorg.
- Het buurtteam ondersteunt waar het een algemene voorziening betreft, dit in tegenstelling tot maatwerkvoorzieningen. De noodzaak tot een maatwerkvoorziening zal blijken uit het gesprek dat met het buurtteam gevoerd wordt. Is een Pgb de beste oplossing, dan wordt een Pgb toegekend.
- Het buurtteam doet altijd de vraagverheldering. Een externe zorgverlener zal wel bij de toets betrokken zijn. De gemeente beschikt.
Belangrijke punten toegang tot Zorg In Natura (ZIN)
- Het buurtteam vervult een belangrijke rol bij toeleiding. De Amsterdammer klopt in principe bij het buurtteam aan.
- Ambulant en dagbesteding gaan via het buurtteam verlopen. Aanbieders van de voorziening behouden wel een rol. Bij toewijzing maakt het buurtteam gebruik van die specifieke kennis die zijn hebben en de beoordeling die zij hebben gemaakt… Dit wordt nog verder uitgewerkt.
- Rol van de verwijzers in het proces wordt verder uitgewerkt. Het buurtteam mag geen extra schakel zijn in het toewijzen van zorg. De specifieke kennis over de situatie van een cliënt moet optimaal benut worden. Altijd zal worden gekeken wat de beste optie is. Het moet wel efficiënt zijn. We willen geen extra casustafels.
Knip in ambulante ondersteuning
Voor de knip komen geen harde criteria en checklists. We proberen zoveel mogelijk hulp via het buurtteam te organiseren, want daar is immers ook veel expertise ondergebracht. Naar verwachting kan het buurtteam zelf aan 80% van de vraag voldoen. Dat is een grote wijziging, want dat ligt nu voor een groot deel bij de zorgaanbieders. 60% van het budget gaat naar de buurtteams. De rest van de middelen zijn voor aanvullende individuele ondersteuning.
Er zullen altijd grenzen zijn aan wat een buurtteam kan. In sommige gevallen blijft zeer specifieke deskundigheid nodig. Leren en ontwikkelen gebeurt in de praktijk, met een sturende rol voor het buurtteam. De gemeente stuurt op zoveel mogelijk levering via het buurtteam.
De transitie
We starten met een aantal volledige teams per 2021. Nog niet alle teams zullen dan operationeel zijn, dat gebeurt in 2021. Dat jaar is daarmee ook een transitiejaar. Er komt een overbruggingsperiode tot juli 2021. Dan zullen nieuw gecontracteerde aanbieders zoveel mogelijk de cliënten van de stoppende aanbieders overnemen. We trekken feitelijk twee jaar uit voor de transitie, want die wordt al in 2020 in gang gezet en moet eind 2021 klaar/overdraagbaar zijn. Ambulante overdracht zal gefaseerd gebeuren met voldoende aandacht voor nieuwe cliënten.
Inkoopdoelen per dienst naast Buurtteams
- Ambulant: 40% van het budget wordt gereserveerd voor specifieke doelgroepen. Je krijgt niet automatisch aanvullende hulp, in principe wordt je geholpen door het buurtteam.
- GGZ en maatschappelijk opvang/beschermd wonen gaan nauwer samenwerken.
- De dagbesteding bestaat uit vier diensten: inloop, meedoen, meewerken, toeleiding naar betaald werk. Samenwerking met WPI wordt een belangrijk speerpunt.
- Hulp bij huishouden: We zetten huidige dienstverlening in grote lijnen voort.
- Logeeropvang: toewijzing via buurtteams of rechtstreeks, via Wlz/Wmo.
Bekostiging
De gemeente stelt een tarief per product, gebaseerd op een benchmark. Er is een functiebekostiging: per dienst. Er is een acceptatieplicht; een team mag geen cliënten weigeren. Ook zijn er overal budgetplafonds. Er zijn grenzen aan wat mogelijk is betreffende de acceptatieplicht en het budgetplafond. Maar in ultieme geval moet geleverd kunnenworden, omdat anders een onveilige situatie kan ontstaan. Kwaliteit blijft te allen tijde het belangrijkste criterium. Naast integraliteit, samenwerking, deskundigheid, organiseren van zware naar lichtere vormen van zorg.
Belangrijke aandachtspunten
- De regie komt in principe bij het buurtteam te liggen en niet meer bij de zorgaanbieder. Dit verandert als er om specifieke redenen toch hulp van een zorgaanbieder wordt ingevlogen. Dat kan om redenen van veiligheid zijn, of omdat er langdurige intensieve zorg blijkt nodig te zijn. Als een vraag zeer complex of specifiek is. Het buurtteam moet flexibel maar planbaar werken. Het is niet de bedoeling dat er wachtlijsten gaan ontstaan.
- We koersen op een flexibele overgang, dat zal geleidelijk gaan, dat geldt ook voor de inzet van middelen. Ambulante ondersteuning gaat over gefaseerd over naar de buurtteams. Dat gebeurt in ongeveer een jaar tijd. Een buurtteam hakt zelf knopen door bij een specifieke vraag en bepaalt wanneer specifieke zorg ingevlogen moet worden. Dat vergt een goede samenwerking met andere partijen. Als e.e.a. in de praktijk anders blijkt te werken, zullen we bij moeten sturen.
- Er is discussie over de inzet van specialistische expertise. Aanvullende zorg is gericht op specifieke expertise en soms specifieke doelgroepen, maar we willen als stad geen doelgroepenbeleid voeren.. De al bestaande expertisenetwerken blijven daarom ook gehandhaafd. Het belang van de cliënt moet altijd leidend zijn
- Binnen beschermd wonen zelf is soms al een tarief voor dagbesteding verweven, soms niet. In dat laatste geval moet het apart aangevraagd worden.
- We hebben 54 aanbieders nu, dat wordt waarschijnlijk de helft. Veel expertise zal zich daarmee verplaatsen naar het buurtteam.
- Zorgaanbieders met een contract met de gemeente krijgen eigen budget en worden niet door de buurtteams betaald. Alle contracten eindigen op 31 december 2020. En vanaf 1 januari 2021 werken we dus met de nieuw afgesloten contracten. Welke partijen dat zijn, dat is al in juli 2020 bekend, dus dan heb je een half jaar de tijd om cliënten over te dragen. In zeer specifieke gevallen zullen wel afspraken nodig zijn met aanbieders die niet opnieuw gecontracteerd worden.
- Voor de aanvullende Wmo sluiten we geen contracten per stadsdeel af. Hulp bij het huishouden blijft ingekocht worden bij aanbieders. Wel gaan we het beter gebiedsgericht regelen, zodat het voor het buurtteam duidelijk is. In sommige gevallen zal wel overdracht plaatsvinden, maar dit is niet verplicht.
Meer informatie
De drie cocreatie sessies in het najaar van 2019 leverden een schat aan informatie en goede ideeën op. Ze zijn verwoord in een 44 pagina’s tellend document, dat op www.amsterdam.nl/buurtteams te raadplegen is. Enkele werkgroepen blijven bij elkaar komen, zoals de werkgroep communicatie en de werkgroep verbinding sociale basis. Geïnteresseerden kunnen nog aansluiten bij de werkgroepen.
Alle relevante informatie is te vinden op www.amsterdam.nl/buurtteams Recent verscheen er ook een krant waarin veel te lezen is over de vorming van de buurtteams.
Een verslag van de workshops met alle relevante vragen die gesteld zijn, kunt u opvragen via buurtteams@amsterdam.nl.